مجموعه فرآیندهایی که تحت آن، سطح قطعات فلزی و یا غیر فلزی (اجسام رسانا، نیمه رسانا و نارسانا) با لایه هایی از فلز یا غیر فلز جهت دستیابی به سطوح مناسب برای کاربردهای صنعتی و یا صنعتی تزئینی و کاهش هزینه تولید، انجام می گیرند، آبکاری می گویند.
دلایل استفاده از آبکاری
زیبا کاری
یکی از کاربردهای اساسی آبکاری در زیبا سازی سطح فلزات میباشد. به علت نرم بودن فلزات گران بهایی مانند طلا از آن نمیتوان در بخش های مقاومتی سازه ها استفاده کرد برای لوکس سازی و زیبا کاری از آبکاری طلا بر این قسمت ها استفاده میکنند.
همچنین در ساخت و تزیین ساعت به وفور از این فرایند برای زیبا سازی استفاده میشود.
از نمونه زیبا سازی توسط آبکاری به آبکاری در طراحی بدنه خودرو ها میتوان اشاره کرد. اگر چه استفاده از کروم در بدنه ماشین به علت استفاده از خواص ضد سایشی این ماده میباشد ولی امروزه پوشش کروم از جاذبه دیداری بین طرفداران خودرو برخوردار است و از این رو درخواست مشتریان برای این پوشش بر روی خودرو خود به جهت زیبایی میباشد.
جلوگیری از خوردگی شیمیایی
یکی از مهم ترین دلایل استفاده از آبکاری جلوگیری از خوردگی شیمیایی مواد است. از این رو به دو صورت این کار انجام میشود. یکی به این صورت که فلز مادر توسط فلزی که مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد پوشش داده میشود و در روش دیگر فلز مادر با فلزی که خاصیت خوردگی بیشتری نسبت به فلز مادر دارد پوشش داده میشود.
در روش اول استفاده از فلزاتی با خاصیت خوردگی پایین به عنوان روکش است مثل روکش کردن عاشق آهنی با نقره.
در روش دوم که رایج ترین مثال آن آهن سفید( آهن گالوانیزه) میباشد، فولاد با لایه ای از روی که خاصیت خوردگی بیشتری نسبت به فولاد دارد پوشش داده میشود تا در مواجهه با محیط خوردگی فلز روی به جای فولاد خورده شود.
برای افزایش مقاومت سطحی
فلزاتی که از مقاومت سطحی کمی برخوردارند چه از جهت ضربه و چه از باب مقاومت سایشی با روکشی از فلز مقاوم محافظت میشوند که از مثال کروم در حفاظت سایشی در روکش بدنه ماشین میتوان نام برد. در مثالی دیگر از آندایز سخت به روی سازه های سبک آلومینیومی در ساخت صنایع هواپیمایی و موشکی می توان نام برد تا مقاومت سطح این ماده را افزایش دهد.
افزایش مقاومت حرارتی
در آبکاری فقط از مواد فلزی استفاده نمیشود. امروزه کارکردن در محیط هایی که درجه حرارت بالایی دارند باعث شده که استفاده از فلزات برای ساخت ابزار آلات عملا غیر ممکن شود. از این رو مقاومت بالای سرامیک در برابر گرما باعث شده که این دیده به ذهن گام بگذارد که از پوشش سرامیک بر روی ابزار آلات و قطعات فلزی استفاده کنیم. از این رو آبکاری سرامیک برروی فلزات بسیاز حائز اهمیت شده است.
افزایش رسانایی الکتریکی
امروزه جهان تکنولوژی و سرعت پردازش اطلاعات افزایش یافته که در طراحی قطعات الکتریکی نمیتوان حتی از مس که رسانایی بالایی دارد، استفاده کرد. در واقع برای بهبود پردازش سیستم و کاهش حرارت های مقاومتی در پردازنده ها باید از موادی با رسانایی بالاتر و مقاومت کمتری استفاده کرد از این رو در این صنعت امروزه از آبکاری طلا، نقره و پلاتین بر روی قطعات فولادی برای افزایش رسانایی الکتریکی استفاده میکنند.
پنج مورد بیان شده در بالا مهم ترین دلایل استفاده از آبکاری میباشد. استفاده ما از آبکاری میتواند به منظور استفاده از هر خصاصیت مورد نیاز ما از یک ماده در کارمان باشد که بخواهیم به وسیله ی آن نقص ماده مادر استفاده شده را پوشش بدهیم.